ΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ.

Μην Ντρέπεσαι <<Δεν έχει να κάνει με σένα>>

Τι είναι Ντροπή; Η Μπρενέ Μπράουν τη περιγράφει ως το διαβολάκι μέσα στο μυαλό μας που δεν μας αφήνει να κάνουμε αυτό που θέλουμε , να διεκδικήσουμε αυτά που μας ανήκουν και που μας κάνει να νιώθουμε ευάλωτοι, εκτεθειμένοι, ανάξιοι.

Είναι εκείνη η φωνη που μας λέει:

• Δεν αξίζεις να αγαπηθείς.
• Δεν είσαι αρκετά καλός.
• Δεν πήγες πανεπιστήμιο.
• Η κοπέλα σου σε παράτησε.
• Ο διευθυντής σου σε απέλυσε.
• Ξέρεις ότι δεν είσαι αρκετά έξυπνος, ούτε αρκετά όμορφος, ούτε ταλαντούχος…………….

Η ντροπή είναι μία σιωπηλή επιδημία, το μυστικό πίσω από διάφορες μορφές διαταραχών στη συμπεριφορά.

Το συναίσθημα της ντροπής διατηρεί την ίδια ένταση από την πρώτη στιγμή που βιώθηκε έως και σήμερα και αναπαράγεται ξανά και ξανά. Σε αυτή την περίπτωση το άτομο αφηγείται τις εμπειρίες του με πολλές δηλώσεις χαμηλής αυτό-αξίας, όπως

«είμαι ηλίθιος», «είμαι χαμένος».

Η Ντροπή δεν σχετίζεται με κάτι το οποίο έχεις κάνει!

Η Ντροπή έχει να κάνει με τον ίδιο τον εαυτό. Η Ντροπή είναι η αιτία της αίσθησης ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχω!

Ορισμός της ντροπής:

Η ντροπή είναι η εσωτερική εμπειρία του ατόμου ότι είναι ανεπιθύμητο, άχρηστο, ή ότι απορρίπτεται. Πρόκειται για μία βαθιά πυρηνική πεποίθηση του ατόμου ότι είναι ανάξιο της αγάπης των άλλων. Η πρώτη φορα που ένιωσες ντροπή ήταν όταν ήσουν ακόμα βρέφος, και ήταν η απώλεια βλεμματική επαφής με αυτόν που σε φρόντιζε .Η εσωτερική αυτή εμπειρία αναξιότητας του ατόμου μπορεί να κωδικοποιηθεί στη φράση «είμαι λάθος» «είμαι ελαττωματικός».

Χαρακτηριστικά στοιχεία της ντροπής:

• Το δυσφορικό συναίσθημα που βιώνει κάποιος όταν ανησυχεί για το πως μπορεί να τον βλέπουν οι άλλοι.
• Το συναίσθημα της ντροπής δεν εξαρτάται από κάποια πράξη, δηλαδή το άτομο δεν πιστεύει ότι έχει κάνει κάτι κακό, αλλά ότι είναι κακό.
• Η αίσθηση της αποτυχίας σε σχέση με τις προσδοκίες κάποιου τρίτου.
• Το συναίσθημα της ντροπής δεν σχετίζεται με την ηθική του ατόμου. Έχει να κάνει με το πως βλέπει το ίδιο το άτομο τον εαυτό του και πως θεωρεί ότι το βλέπουν οι γύρω του.
• Οι άνθρωποι που νιώθουν ντροπή συχνά δεν το εξωτερικεύουν και δεν δείχνουν τίποτα στους άλλους.
• Κυριαρχεί η αίσθηση ότι δεν υπάρχει κάτι που να μπορεί να τον εξαγνίσει ή να τον διορθώσει.
• Το άτομο που νιώθει ντροπή πιστεύει ότι πρέπει να υποστεί, να ανεχτεί ή να απορριφθεί.

Το αίσθημα της ντροπής κατευθύνεται προς τον εαυτό και έχει ως αποτέλεσμα την επιθυμία του ατόμου να αναιρέσει κάποιες πτυχές του εαυτού του.

Οι αιτίες της Ντροπής.

Η ντροπή έχει τις ρίζες της στην οικογένεια προέλευσης του ατόμου. Οι άνθρωποι που μεγαλώνουν με ντροπή συχνά το μεταβιβάζουν στην επόμενη γενιά. Η ντροπή είναι μία αναπόφευκτη συνέπεια για ένα παιδί που μεγαλώνει με παραμέληση ή υπερβολικό έλεγχο. Εάν το παιδί βιώσει το αίσθημα της ανεπάρκειας και της αναξιότητας ή εάν νιώσει ανεπιθύμητο ή περιττό αρχίζει να βλέπει τον εαυτό του με τον ίδιο τρόπο. Ως αποτέλεσμα έχουμε έναν ενήλικα που εσωτερικά κακομεταχειρίζεται τον εαυτό του ή δεν σέβεται τον εαυτό του έχοντας αναπτύξει έναν αρνητικό εσωτερικό διάλογο εστιασμένο στην αυτοεπικριτικότητα και πολύ συχνά βιώνει την κοινωνική απομόνωση καθώς επιλέγει να αποσύρεται από το σύνολο.

Τρόποι εκδήλωσης της Ντροπής.

Η ντροπή μπορεί να γίνει καταστροφική για το άτομο, επειδή μεταφέρει σε εκείνο το μήνυμα ότι ο εαυτός είναι ανάξιος της αγάπης, είναι κατώτερος και ελαττωματικός και δεν αξίζει να ζει στην κοινότητα στην οποία ανήκει. Κατά συνέπεια, ένα άτομο που βιώνει καταστροφική ντροπή μπορεί να οδηγηθεί σε βίαιες και αυτοκαταστροφικές τάσεις.

Άτομα που μεγαλώνουν με σωματική, συναισθηματική ή σεξουαλική κακοποίηση μπορεί να γεμίσουν με τόση ντροπή, ώστε αυτό το συναίσθημα να καθορίζει την ίδια τη φύση τους, και μάλιστα πολλές φορές αυτό το συναίσθημα είναι που μπορεί να οδηγήσει κάποιο άτομο να συνεχίσει να αναπαράγει τον κύκλο της κακοποίησης καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Ωστόσο, υπάρχουν τα προσαρμοστικά κίνητρα της ντροπής, δηλαδή οι τρόποι υπεραναπλήρωσης του σχήματος της ντροπής, τα οποία περιλαμβάνουν την επανεκτίμηση, την εκ νέου σύλληψη και τον διπλασιασμό των προσπαθειών για την επιτυχία στην αγάπη, τις σχέσεις, την καριέρα, κ.α. Κάποιες φορές οι αλλαγές στη συμπεριφορά είναι θετικές και τελικά το άτομο αναδιαμορφώνοντας τα κίνητρα και τη στρατηγική τους χρήση καταλήγει σε μία θετική εσωτερική αίσθηση εαυτού. Το ντροπιασμένο άτομο αποτελεί στην ουσία το ίδιο το κίνητρο για να αποφύγει, να αγνοήσει, να υπερβεί ή να αντισταθμίσει τα συναισθήματα της χαμηλής αυτό-αξίας του.

Εσωτερικές πεποιθήσεις και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές που συνδέονται με τη Ντροπή.

• Κακοποίηση, που μπορεί να είναι σωματική, συναισθηματική ή σεξουαλική. Το παιδί καθηλώνεται στην ηλικία κατά την οποία θυματοποιήθηκε και συχνά παρακινεί τη συνέχιση του κύκλου της κακοποίησης.
• Εθισμοί, που χρησιμοποιούνται ως διέξοδοι των έντονων συναισθημάτων χαμηλής αυτοεκτίμησης και ως μία μορφή αυτοτιμωρίας.
• Ανορεξία, που αντανακλά μία ακατανίκητη επιθυμία «εξαφάνισης».
• Άγχος, κατά το οποίο το άτομο «μάχεται» την αρνητική αυτοεκτίμηση και την αδυναμία του να είναι τέλειο.
• Οι ατομικές ανάγκες δεν αναγνωρίζονται, αλλά καταπιέζονται, προκαλώντας συσσώρευση απωθημένων αναγκών που εκδηλώνονται με αγχώδη συμπτωματολογία.
• Η πεποίθηση ότι το ίδιο το άτομο δεν αξίζει κάτι καλό.
• Αδυναμία να δεχτεί κομπλιμέντα.
• Κατάθλιψη, ως κατάσταση φυγής, αποφυγής, διαφυγής από το να έρθει το άτομο αντιμέτωπο με τα συναισθήματα απαξίας. Στο επίκεντρο της κατάθλιψης βρίσκεται η αίσθηση της απώλειας της αξίας του εαυτού.
• Ανικανότητα και απελπισία.
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση, η οποία συχνά συνοδεύεται από χαμηλή αυτοπεποίθηση.
• Αρνητικός εσωτερικός διάλογος.
• Τελειοθηρία: Μη ρεαλιστικές προσδοκίες και μη αναγνώριση των προσωπικών επιτευγμάτων.
• Αναμάσημα σκέψης και δεύτερες σκέψεις: Όταν αφορά μία συγκεκριμένη πράξη, πιθανότατα πρόκειται για ενοχή, εάν γίνεται αντιληπτό ως ένα γενικό ελάττωμα της προσωπικότητας του ατόμου, πιθανότατα πρόκειται για ντροπή.
• Υψηλά επίπεδα αντοχής στην υπευθυνότητα: Η εξίσωση του «κάνω κάτι λάθος» με το «είμαι λάθος», η «είμαι το λάθος»,

Εξωτερικές συμπεριφορές που σχετίζονται με την Ντροπή.

Η ανεπεξέργαστη ντροπή είναι ένα καταστροφικό συναίσθημα που οδηγεί σε μίσος για τον εαυτό. Ένας αμυντικός μηχανισμός, που ενεργοποιείται όταν το συναίσθημα της ντροπής είναι έντονο και απορρέει από την προσπάθεια του ασυνειδήτου να επιλύσει τις εσωτερικές συγκρούσεις του ψυχικού συστήματος, είναι η προβολή.

Πιο συγκεκριμένα, προβολή μπορεί να υποδηλώνουν όλες οι κάτωθι Συμπεριφορικές εκδηλώσεις ενός ατόμου που βιώνει πολύ έντονη ντροπή:

• Επιθετικότητα, από ήπια έως ακραία.
• Απόδοση κατηγοριών.
• Εκφοβισμός, από ήπιος έως ακραίος.
• Ανάγκη για έλεγχο, που προκύπτει από συναισθηματική ακαμψία.
• Επικριτικότητα των άλλων, που εκδηλώνεται με θυμό, κουτσομπολιό, αρνητικά σχόλια.
• Απόρριψη γεγονότων που δηλώνουν άλλοι, δεν δέχεται αποδείξεις. Συχνά αυτή η συμπεριφορά σχετίζεται με ναρκισσιστικές συμπεριφορικές τάσεις.
• Ανεντιμότητα.
• Αδυναμία ενσυναίσθησης ή συμπόνοιας προς τους άλλους.
• Απιστία, που μπορεί να απορρέει από την πεποίθηση του ατόμου ότι είναι κατώτερο από τους άλλους. Παρατηρείται πιο συχνά όταν υπάρχει σεξουαλική κακοποίηση στην παιδική ηλικία. Το μέλος της σχέσης που απατά συχνά πυροδοτεί το συναίσθημα της ντροπής στον/στην σύντροφο που εξαπάτησε.
• Δυσκολίες ως προς την οικειότητα. Το άτομο αποφεύγει την πιθανή επιβεβαίωση της αντιληπτής έλλειψης της αξίας του. Για αυτό απορρίπτει οποιαδήποτε πρόοδο ή /και σαμποτάρει τις σχέσεις του προκειμένου να αποφύγει πιθανή απόρριψη.
• Άρνηση ανάληψης ευθύνης για τις δικές του ενέργειες, ανάθεση κατηγοριών σε τρίτους προκειμένου να μην θεωρηθεί ο ίδιος αδύναμος ή λάθος, χειριστικότητα λόγω της ανεξέλεγκτης ανάγκης του να λάβει κάποια εκτίμηση.
• Έντονη ανάγκη να ευχαριστεί τους άλλους: Πρόκειται για την εξωτερική προβολή της τελειοθηρίας.
• Ευερεθιστότητα, δυσκολίες στον ύπνο, υπερεπαγρύπνηση.
• Άρνηση συζητήσεων περί ανεπάρκειας ή των μειονεκτημάτων του.
• Αυτό-σαμποτάζ.
• Βία: Ένα από τα στοιχεία – κλειδιά του κύκλου της κακοποίησης

Πυρηνική Πεποίθηση

Η ΝΤΡΟΠΗ  (Δεν αξίζω….)

Η Πυρηνική πεποίθηση της αίσθησης του ανάξιου να αγαπηθεί!

• Δε με αγαπούν                         
• Δεν αξίζω
• Δεν είμαι αρεστή                       
• Είμαι διαφορετική
• Δεν είμαι ελκυστική                   
• Είμαι ελαττωματική (οι άλλοι δε θα με αγαπήσουν)
• Είμαι άσχημη                           
• Δεν είμαι αρκετά καλή (ώστε να με αγαπήσουν οι άλλοι)
• Είμαι ανεπιθύμητη.                   
• Είμαι καταδικασμένη να με απορρίπτουν.
• Δε με νοιάζονται.                     
• Είμαι καταδικασμένη να με εγκαταλείπουν.
• Είμαι κακός άνθρωπος.   
• Είμαι καταδικασμένη να είμαι μόνη.

ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΤΡΟΠΗ

Όταν έρθει, αποδέξου τη, παρατήρησε τη και πες:

Δεν έχει να κάνει με εμένα, είναι πράγματα του παρελθόντος, έρχεσαι από το παρελθόν, θα επιτρέψω την ύπαρξή σου, αλλά δεν θα σε αφήσω να μου πεις τι να κάνω!

ΜΗΝ ΑΦΗΝΕΙΣ ΤΗ ΝΤΡΟΠΗ ΝΑ ΕΛΕΓΧΕΙ ΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΟΥ.

ΑΛΛΑΞΕ ΤΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΟΥ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ

Αλλαξε τις καθημερινές σου συνήθειες με :

• Πράξεις καλοσύνης, τεχνική ενσυνειδητότητας όπως το να κάνω κομπλιμέντα ή να δέχομαι κομπλιμέντα.
• Αποφυγή του κουτσομπολιού.
• Διαλογισμός ενσυνειδητότητας.
• Σωματική άσκηση.
• Μικρές καθημερινές πράξεις αυτοφροντίδας.
• Μία βόλτα στη φύση.
• Υγιεινή διατροφή.
• Τοποθέτηση ορίων.
• Καταπολέμηση αναβλητικότητας, επειδή προωθεί και θρέφει τις ενοχές.
• Μύηση στην ιδέα ότι δεν υπάρχει αποτυχία, υπάρχει μόνο αναστοχασμός.
• Και Ασκήσεις φυσιολογίας.

Vivian Magalia

Metamorphosis Mentor