Διεκδικητικότητα είναι η ικανότητά μας να θέτουμε υγιή όρια, να στηρίζουμε την άποψη μας, να εκφράζουμε τα συναισθήματα και τα δικαιώματά μας χωρίς φόβο ή άγχος, ενώ ταυτόχρονα σεβόμαστε και δεν παραβιάζουμε τα δικαιώματα των άλλων.
Διεκδικώ θα πει μου αναγνωρίζω την αξία, μου τα δικαιώματα μου και τα θέλω μου.
Η διεκδικητικότητα βοηθά τους ανθρώπους να γίνουν ικανότεροι και να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.
Το διεκδικητικό άτομο είναι ικανό να προστατεύει τον εαυτό του από την εκμετάλλευση των άλλων.
Είναι σε θέση να παίρνει πρωτοβουλίες, αποφάσεις, να κάνει επιλογές, να παίρνει ρίσκα, να ζητά βοήθεια, να εκφράζει λεκτικά και μη λεκτικά τα συναισθήματά του.
Αισθάνεται ασφαλής και σίγουρος, βιώνοντας αισθήματα αυτοπεποίθησης, αυταξίας και αυτοεκτίμησης και όχι ντροπής και ενοχής
Το μη διεκδικητικό άτομο αισθάνεται έντονο άγχος και ενοχή, δεν έχει τις κατάλληλες δεξιότητες επικοινωνίας, κρύβει ή καταπίνει τα συναισθήματά του.
Συνήθως κατέχεται από το <<Σύνδρομο του καλού παιδιού>>
Δεν έχει όρια, δεν ζητά την ικανοποίηση των αιτημάτων του, δεν διεκδικεί τα θέλω του, δεν στηρίζει τις απόψεις του, συχνά γίνεται θύμα εκμετάλλευσης, απολογείται και αμύνεται, ζητάει συγγνώμη ακόμα και όταν δεν φταίει.
Είναι επικριτικός με τον εαυτό του, έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση και δεν πιστεύει ούτε στον εαυτό του, ούτε στις ικανότητες του.
Η διεκδικητικότητα απέχει από την επιθετικότητα, και δεν έχει σχέση με την αρνητική έννοια του «εγωισμού».
Το επιθετικό άτομο ικανοποιεί τα αιτήματα του αδιαφορώντας για τους άλλους, σε βάρος της αξιοπρέπειας τους.
Κατέχεται από έναν συνεχόμενο θυμό και μπορεί να γίνει βίαιος. Χρησιμοποιεί τους άλλους, τους μειώνει χρησιμοποιώντας προσβλητικές εκφράσεις, είναι επικριτικός και θέλει να κυριαρχεί στις συζητήσεις.
Και στη μη λεκτική επικοινωνία η συμπεριφορά είναι ανάλογη.
Η διεκδικητική συμπεριφορά περιλαμβάνει φωνή καθαρή, και βλέμμα και ρυθμό ομιλίας σταθερό, στάση του σώματος που έκπεμπε αυτοπεποίθηση και δύναμη αλλά και σεβασμό.
Στη μη διεκδικητική συμπεριφορά υπάρχει νευρικότητα, τα μάτια είναι χαμηλά η φωνή χαμηλή και ασταθές πολλές φορές κεκεδίζει, η στάση του σώματος δείχνει άγχος και αυτό-υποτίμηση.
Στην επιθετική συμπεριφορά το βλέμμα είναι επίμονο και επιβλητικό, η φωνή δυνατή, η ομιλία εμπεριέχει ειρωνεία σαρκασμό και η στάση του σώματος είναι υπεροπτική και αυταρχική.
Η διεκδικητικότητα προϋποθέτει ένα σημαντικό βαθμό αυτοεκτίμησης, αφού σχετίζεται με την πρακτική και την ανάγκη να υποστηρίξω τον εαυτό μου, ταυτόχρονα με έναν βαθύ σεβασμό για τους άλλους ανθρώπους και τη διαφορετικότητά τους.
Η έλλειψη διεκδίκησης και η αντικατάσταση αυτής από επιθετικές ή παθητικές συμπεριφορές συνήθως προέρχεται από λανθασμένες πεποιθήσεις ή στερεοτυπικές αντιλήψεις, όπως ότι δεν πρέπει να λέμε «όχι» στους άλλους γιατί αυτό είναι εγωιστικό.
Έχουμε εκπαιδευτεί να αποφεύγουμε να ερχόμαστε σε αντιπαράθεση, και πολλές φορές να θεωρούμε ότι οι ανάγκες μας έρχονται μετά τις ανάγκες των άλλων, με αποτέλεσμα να ζούμε τη ζωή των άλλων και όχι τη δική μας.
ΠΩΣ ΜΑΘΑΙΝΩ ΝΑ ΔΙΕΚΔΙΚΩ!
- Εκφράζω τα θετικά μου συναισθήματα, χωρίς να φοβάμαι ότι θα παρεξηγηθώ η ότι θα απορριφθώ.
- Εκφράζω τα αρνητικά μου συναισθήματα, δεν τα καταπίνω δεν τα αποθηκεύω, τα εκφράζω, όχι με επίθεση σε αυτόν που προκάλεσε αυτά τα συναισθήματα ,αλλά στη συμπεριφορά του π.χ νιώθω ενοχλημένη…. δεν αισθάνομαι άνετα… είμαι δυσαρεστημένος….. Η έκφραση των αρνητικών συναισθημάτων αποφορτίζει το άτομο και δεν το οδηγεί σε εκρήξεις.
- Βάζω όρια.
- Λέω όχι στα αιτήματα των άλλων όταν αυτά έρχονται σε αντίθεση με τις δικές μου ανάγκες .Θέτω όρια στην προσωπική μου ζωή, στην εργασία μου, στον προσωπικό μου χώρο και χρόνο, στη διασκέδαση μου. Θέτοντας όρια δείχνω σεβασμό σε σένα και στους άλλους πως θέλω να μου συμπεριφέρονται.
- Παίρνω πρωτοβουλίες
- Λέω όχι σε όλα όσα συμβιβάζομαι, αλλάζω τον τρόπο της ζωής μου, βγαίνω από τον φαύλο κύκλο της αβεβαιότητας, της μιζέριας και της καταπίεσης.
- Λέω ναι σε όσα πραγματικά θέλω.
- Για να αποκτήσω διεκδικητική συμπεριφορά χρειάζεται
- Να ρισκάρω….
- Να εκτιμώ τον εαυτό μου και να σέβομαι τους άλλους…
- Να συνεχίζω όταν αποτυγχάνω….
- Να αγαπάω τις ατέλειές μου
- Να αλλάξω τρόπο σκέψης…
- Να αποδεχτώ τα γεγονότα..
- Να θέτω στόχους…
- Να αναλαμβάνω τις δικές μου ευθύνες….
- Να υπερασπίζομαι τις αξίες μου…..
- Να θέλω τα θέλω μου……
Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία που καθιστούν αποδοτική την επικοινωνία μας είναι αυτό της διεκδίκησης, μέσω της οποίας βρίσκουμε υγιείς τρόπους να οριοθετούμε ανθρώπους που χρησιμοποιούν εναντίον μας τρόπους όπως η επιθετικότητα, ο χειρισμός, η κριτική και η προσβολή.
Vivian Magalia
